Lenggeran: Béda antarané révisi

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Baris 1:
'''Lenggeran''' kuwe seni drama tradisional Banyumasan sing dipadu karo seni tari uga dialog. Jenis kesenian rakyat kiye biasa digelar nang lapangan terbuka utawa pelataran omah sing duwe hajatan.
Penarine ([[lengger]]) biasane minimal 2 penari wadon ditambah [[badhut]] (lanang) sing muncul nang pertengahan wektu pertunjukan.<br>
Musik pengiring tari lengger kuwe perangkat musik [[calung Banyumasan]]. Perangkat musik kiye sebagian sekang [[perangkat Gamelan]]. Nang akhir pagelaran, biasane penonton olih melu munggah panggung menari bareng penari lengger sambi ngaweh [[saweran]] ming lenggere.<br>
 
Jane pagelaran lengger secara utuh kuwe pada baen karo pagelaran [[seni Drama]] (tradisional) sing ditambah seni tari karo dialog, ning sing cokan dadi pusat perhatian mung gerak tariane thok.<br>
Musik pengiring tari lengger kuwe perangkat musik [[calung Banyumasan]]. Perangkat musik kiye sebagian sekang [[perangkat Gamelan]]. Nang akhir pagelaran, biasane penonton olih melu munggah panggung menari bareng penari lengger sambi ngaweh [[saweran]] ming lenggere.
Urut-urutan babak pagelaran lengger sing utuh kuwe: [[babak Lenggeran]]lenggeran (perkenalan), [[babak Badhutan]]badhutan (permasalahan awal karo lakon), [[babak Jaranjaran Calung]]calung (permasalahan sing ngeruncing/krisis) terus terakhir [[babak Baladewan]]baladewan (penyelesaian/keputusan).<br>
 
Kabeh babak-babak kuwe ngandung nilai-nilai, antarane: nilai estetika, kepercayaan, perjuangan, kemanusiaan, kejujuran karo nilai-nilai ketaatan maring ruh para [[leluhur]].<br>
Jane pagelaran lengger secara utuh kuwe pada baen karo pagelaran [[seni Drama]] (tradisional) sing ditambah seni tari karo dialog, ning sing cokan dadi pusat perhatian mung gerak tariane thok.
 
Urut-urutan babak pagelaran lengger sing utuh kuwe: [[babak Lenggeran]] (perkenalan), [[babak Badhutan]] (permasalahan awal karo lakon), [[babak Jaran Calung]] (permasalahan sing ngeruncing/krisis) terus terakhir [[babak Baladewan]] (penyelesaian/keputusan).
 
Kabeh babak-babak kuwe ngandung nilai-nilai, antarane: nilai estetika, kepercayaan, perjuangan, kemanusiaan, kejujuran karo nilai-nilai ketaatan maring ruh para [[leluhur]].
 
Jaman ganu, lengger duwe kesan sing kurang apik sebab cokan dipadhakna karo [[ronggeng]], ning jaman siki wis berobah, malah siki akeh muncul grup-grup lengger sing profesional sing biasa diundang nang acara-acara resmi. Grup-grup lengger siki malah wis duwe struktur organisasi sing madan mapan, ana pembinane, ana ketua sing tugase memimpin kegiatan latihan, gladi resik karo teknik pementasan.
 
Baris 16 ⟶ 11:
Kesuburan sing dimaksud yakuwe kesuburan keturunan (perkawinan) karo kesuburan lemah (pertanian).
Tarian kiye jane tari pasangan sing duwe makna hubungan romantis antara wong wadon (penari [[tledhek]] utawa [[ronggeng]]) karo wong lanang ([[pengibing]]), dadi jane tayuban duwe nilai-nilai sakral nang acara-acara pernikahan karo pertanian.
Makna sakral liyane, [[tayuban]] biasa dienggo nang [[upacara Bersih Desa]] kanggo nolak bala/malapetaka utawa kanggo sarana penyembuhan sing lagi lara (umume bocah-bocah).<br>
Sebagai [[Tarian Sakral]], Tayuban juga duwe nilai-nilai hiburan. Nilai-nilai hiburane kiye sing berkembang ming arah sing kurang apik. Penari wadone ([[tledhek]]/[[tandhak]] utawa [[ronggeng]]) digolet sekang wadon-wadon sing berstatus rendah (umume sekang dunia pelacuran) sing bar dikon menari bisa langsung dipesen nggo ngancani.<br>
 
Akhire nilai-nilai sakral [[tayuban]] kalah karo nilai-nilai pelacurane.<br>
Sebagai [[Tarian Sakral]], Tayuban juga duwe nilai-nilai hiburan. Nilai-nilai hiburane kiye sing berkembang ming arah sing kurang apik. Penari wadone ([[tledhek]]/[[tandhak]] utawa [[ronggeng]]) digolet sekang wadon-wadon sing berstatus rendah (umume sekang dunia pelacuran) sing bar dikon menari bisa langsung dipesen nggo ngancani.
 
Akhire nilai-nilai sakral [[tayuban]] kalah karo nilai-nilai pelacurane.
 
Ganu, [[lengger]] kiye cokan dipadhakna karo [[ronggeng]] padahal akeh persyaratan-persyaratan sing bersifat ritual kanggo dadi [[lengger]] sing apik, antarane: kudhu njalani [[upacara Mandi Midang]] uga kudhu njalani [[upacara Wisuda Lengger]] ndisit.
 
== Babak-Babak Pagelaran Lengger ==
Urutan-urutan babak nang pagelaran Lengger yakuwe:
===Babak Lenggeran===
Babak lenggeran utawa babak perkenalan kiye dimolai 2 Lengger munggah ming panggung utawa tengah lapangan, terus dikenalna maring penonton. Bar dikenalna, Lengger kuwe duduk bersimpuh menghadap para [[Penayagan]].<br>
Sambi diiringi lagu ''Ricik-Ricik'' sing dinyanyikan para [[Pesinden]], Lengger molai menari sesuai karo irama [[Calung Banyumasan]], bar tampilan kuwe Lengger mlaku alon-alon (ora menari) ngelilingi arena sambi nyanyi lagu ''Sekar Gadhung'' diiringi suara kendang lan gong, lanjutane ialah lagu ''Jedandu'' (karo menari), bar kiye rampung, Lengger bersimpuh maning sambi nyanyi 1 lagu maning.<br>
 
Lanjutane, Lengger manari maning sambi nyanyi berturut-turut lagu: ''[[Gudril]], [[Ilo Gondhang]], [[Pacul Gowang]], [[Kembang Glepang]], [[Guritan Warung Dhoyong]]'' lan liya-liyane, penonton olih munggah panggung menari bareng Lengger sambi saweran.<br>
Sambi diiringi lagu ''Ricik-Ricik'' sing dinyanyikan para [[Pesinden]], Lengger molai menari sesuai karo irama [[Calung Banyumasan]], bar tampilan kuwe Lengger mlaku alon-alon (ora menari) ngelilingi arena sambi nyanyi lagu ''Sekar Gadhung'' diiringi suara kendang lan gong, lanjutane ialah lagu ''Jedandu'' (karo menari), bar kiye rampung, Lengger bersimpuh maning sambi nyanyi 1 lagu maning.
 
Lanjutane, Lengger manari maning sambi nyanyi berturut-turut lagu: ''[[Gudril]], [[Ilo Gondhang]], [[Pacul Gowang]], [[Kembang Glepang]], [[Guritan Warung Dhoyong]]'' lan liya-liyane, penonton olih munggah panggung menari bareng Lengger sambi saweran.
 
Nang Babak Lenggeran kiye mung ana tarian karo nyanyian, dadi ora nana dialog.
 
===Babak Badhutan===
'''Badhut''' diperankan karo wong lanang, fungsine kanggo menyegarkan suasana. Badhut kudhu pinter melawak, pinter menari juga menyanyi, badhut biasane nganggo topeng badhut.<br>
Nang Babak Badhutan kiye, badhut karo Lengger menari bareng sambi dialog. Dialog-dialoge kudhu mengandung makna lelucon, kritikan sosial kemasyarakatan, sindiran lan ironis ben timbul suasana ''permasalahan'' utawa ''konflik kemasyarakatan''.<br>
 
Nang Babak Badhutan kiye, badhut karo Lengger menari bareng sambi dialog. Dialog-dialoge kudhu mengandung makna lelucon, kritikan sosial kemasyarakatan, sindiran lan ironis ben timbul suasana ''permasalahan'' utawa ''konflik kemasyarakatan''.
 
Gerak-gerak tari badhut kudhu mandan kocak / lucu lan bebas, nyanyiane juga ora perlu pakem, bisa dipotong-potong kanggo nyisibna kritikan-kritikan.
 
===Babak Jaran Calung===
Babak Kiye diperanaken karo si Badut sing dimolai bar Lengger ganti kostum tari Baladewan, terus Badut molai menari nganggo [[Jaran Kepang]]. Badut kudu menari nganggo gaya khas [[Jaran Kepang]] utawa [[Kuda Lumping]] sambi diiringi calung gendhing [[Kuda Kepang]] lan nyanyian rakyat [[Lenggang Kangkung]].<br>
Gaya tariane kudu dinamis sing artine duwe makna nantang utawa berontak maring situasi kemelut nang masyarakat.<br>
 
Sambi menari gaya emosi utawa amarah sing diselingi ekspresi [[Mendhem]] (ora sadar), si Badut kudu cokan keton lucu terutama gerak tariane, kiye ben penonton ngguyu / terhibur. Kuwe juga kadang kudu ditambah karo adegan mangan sesaji sing wis disiapna ben suasanane ganti-ganti, kadang lucu kadang serius.<br>
Gaya tariane kudu dinamis sing artine duwe makna nantang utawa berontak maring situasi kemelut nang masyarakat.
 
Sambi menari gaya emosi utawa amarah sing diselingi ekspresi [[Mendhem]] (ora sadar), si Badut kudu cokan keton lucu terutama gerak tariane, kiye ben penonton ngguyu / terhibur. Kuwe juga kadang kudu ditambah karo adegan mangan sesaji sing wis disiapna ben suasanane ganti-ganti, kadang lucu kadang serius.
 
Adegan nang babak Jaran Calung kiye termasuk babak inti permasalahan, artine kedaden krisis nang tengah masyarakat kuwe wis memuncak. Penonton digiring melebu nang nang suasana tegang.
===[[Babak Baladewan]]===
 
Babak kiye intine iyakuwe adegan tarian Baladewan sing nduwe makna: mohon rahmat maring [[Tuhan Yang Maha Esa]] lan ngucapna syukur sebab pagelaran Lenggeran wis rampung, lancar, tertib lan slamet.<br>
===[[Babak Baladewan]]===
Babak kiye intine iyakuwe adegan tarian Baladewan sing nduwe makna: mohon rahmat maring [[Tuhan Yang Maha Esa]] lan ngucapna syukur sebab pagelaran Lenggeran wis rampung, lancar, tertib lan slamet.
 
Babak Baladewan kiye dadi tanda nek pagelaran Lenggeran meh bubar, dadi maknane sebagai tahap penyelesaian masalah utawa krisis sing ana nang masyarakat utawa sebagai plot penyelesaian utawa keputusan penyelesaian krisis.
 
== Fungsi Anggota Grup Lengger ==
'''Pembina''': sebagai penanggungjawab kabeh aktivitas grup termasuk pementasan lan membimbing Ketuaketua grup mengelola operasional kegiatan grup (latihan, gladi resik, pementasan lan pemasaran).<br>
 
'''Ketua''': tugase memimpin proses kegiatan latihan, gladi resik lan teknik pementasan kanggo [[Lengger]], [[Pesinden]], [[Badhut]] lan [[Penayagan]]. Ketua juga sebagai pengelola administrasi sekaligus pemasaran grup Lengger.<br>
'''Pembina''': sebagai penanggungjawab kabeh aktivitas grup termasuk pementasan lan membimbing Ketua grup mengelola operasional kegiatan grup (latihan, gladi resik, pementasan lan pemasaran).
'''[[Lengger]]''': tugase sebagai pelaku utama, sebagai penari, pemeran dialog lan penyanyi babak Lenggeranlenggeran, babak Badhutanbadhutan, babak Jaranjaran Calungcalung lan babak Baladewanbaladewan.<br>
 
'''[[Penayagan]]''': tugase sebagai penabuh perangkat [[Calung Banyumasan]]. (penabuh penerus, penabuh pembareb, penabuh dendem, penabuh kenong lan penabuh gong).<br>
'''Ketua''': tugase memimpin proses kegiatan latihan, gladi resik lan teknik pementasan kanggo [[Lengger]], [[Pesinden]], [[Badhut]] lan [[Penayagan]]. Ketua juga sebagai pengelola administrasi sekaligus pemasaran grup Lengger.
'''[[Badhut]]''': sebagai pelaku pelawak nang pagelaran lengger sekaligus sebagai pemeran antagonis.<br>
 
'''[[Lengger]]''': tugase sebagai pelaku utama, sebagai penari, pemeran dialog lan penyanyi babak Lenggeran, babak Badhutan, babak Jaran Calung lan babak Baladewan.
 
'''[[Penayagan]]''': tugase sebagai penabuh perangkat [[Calung Banyumasan]]. (penabuh penerus, penabuh pembareb, penabuh dendem, penabuh kenong lan penabuh gong).
 
'''[[Badhut]]''': sebagai pelaku pelawak nang pagelaran lengger sekaligus sebagai pemeran antagonis.
 
'''[[Pesinden]]''': tugase sebagai penyanyi sing diiringi musik [[Calung Banyumasan]].